ΧΡΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ

Για την πυξίδα έχω αναφερθεί παλαιότερα. Η πυξίδα λοιπόν κάθε χρόνο τυπώνει ημερολόγια που έχουν όμως την πρωτοτυπία να ξεκινούν από τον Σεπτέμβρη. Νομίζω και στην αρχαία Ελλάδα τον ανάλογο μήνα άλλαζαν χρονιά. Το φετινό έχει σαν τίτλο "Το ημερολόγιο ενός γονιού" και για κάθε μήνα έχει κάποια ενημερωτικά κειμενάκια. Του Δεκέμβρη είναι για τα πρότυπα και τις ουσίες. Και μια που είμαστε στο κλίμα της κόπιας αντιγράφω:

"Πολλές φορές τα λόγια μου δε φέρνουν κανένα αποτέλεσμα. Λέω και ξαναλέω συνέχεια τα ίδια πράγματα...."

Με πικρία συχνά αναγκαζόμαστε να ομολογήσουμε την αποτυχία μας στο να πείσουμε τα παιδιά μας. Δυστυχώς δεν αρκούν μόνο τα λόγια, χρειάζονται και πράξεις που επιβεβαιώνουν όσα ισχυριζόμαστε. Είναι γνωστό άλλωστε ότι το "κήρυγμα" κουράζει τα παιδιά. Πιο ισχυρά και αποτελεσματικά είναι τα μηνύματα που μεταφέρουμε με τον καθημερινό τρόπο ζωής τον τρόπο που λειτουργούμε στην οικογένεια, στη δουλειά και στην παρέα μας.

Η χρήση ουσιών είναι ένα από τα θέματα που απασχολούν πολύ τους γονείς, ιδιαίτερα στην εφηβεία, που τα παιδιά αποκτούν ενδιαφέροντα εκτός οικογένειας και συναναστρέφονται περισσότερο με τους συνομήλικούς τους. Οι νόμιμες ουσίες μπαίνουν στη ζωή των παιδιών από τα πρώτα χρόνια της εφηβείας. Από την άλλη πλευρά, εμείς ως ενήλικες κάνουμε συχνά χρήση αλκοόλ και καπνού στην καθημερινότητά μας και αναρωτιόμαστε πολλές φορές για τα μηνύματα που δίνουμε στα παιδιά μας.

Είναι γνωστό ότι τα γονεϊκά πρότυπα είναι πολύ ισχυρά όσον αφορά ποικίλες συμπεριφορές, άρα και όσον αφορά τη χρήση ουσιών. Ένας γονιός που απέχει για παράδειγμα από το κάπνισμα, δίνει άμεσα τα πιο θετικό μήνυμα στο παιδί του: "μπορώ να χαίρομαι τη ζωή μου και να διαχειρίζομαι τις δυσκολίες μου χωρίς να χρειάζομαι και να είμαι εξαρτημένος από ουσίες ξένες στον οργανισμό μου".

Και όταν ένας γονιός καπνίζει; Τι πρέπει να κάνει; Να κόψει το κάπνισμα; Ίσως ακούγεται υπερβολικά δύσκολο, ίσως ουτοπικό. Και όμως, αν αγωνιούμε τόσο πολύ για τα πρότυπα που δίνουμε στα παιδιά μας σε αυτήν την κρίσιμη ηλικία, μήπως είναι πραγματικά μια καλή ευκαιρία να προσπαθήσουμε να μείνουμε μακριά από τις δικές μας εξαρτητικές συνήθεις; Σε αυτήν την περίπτωση το μήνυμα που θα δίναμε στα παιδιά μας θα ήταν το εξής: " Καπνίζω, καταλαβαίνω όμως ότι αυτή η εξάρτηση δεν κάνει καθόλου καλό ούτε σε μένα, ούτε στην οικογένειά μου και για το λόγο αυτό προσπαθώ να διακόψω το κάπνισμα".

Υποθέτουμε ότι θα υπάρχουν πάντα γονείς, που παρά την καλή τους θέληση, δε θα είναι σε θέση να διακόψουν το κάπνισμα, παρόλο που έχουν συνειδητοποιήσει τις αρνητικές του επιδράσεις. οι γονείς αυτοί βρίσκονται προφανώς σε δύσκολη θέση, Αναρωτιούνται πώς να πείσουν τα παιδιά τους ότι δε θα έπρεπε να κάνουν κάτι που για τους ίδιους αποτελεί μια εδραιωμένη συνήθεια.

Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ σημαντικό το πώς παρουσιάζουμε στα παιδιά τις δικές μας αρνητικές συνήθειες. Αν τους εξηγήσουμε ότι καπνίζουμε κυρίως γιατί είμαστε εξαρτημένοι και αδυνατούμε να το κόψουμε, θα δώσουμε το μήνυμα ότι το κάπνισμα είναι μια άσχημη εξάρτηση από την οποία δεν μπορούμε να απαλλαχθούμε. Και φυσικά θα υπογραμμίσουμε τα λεγόμενα μας αν φροντίσουμε να μην καπνίζουμε μέσα στο σπίτι, παράλληλα με άλλες δραστηριότητες. Ο ενήλικος που καπνίζει και συζητάει ταυτόχρονα δείχνει ότι το απολαμβάνει, ο ενήλικος που βγαίνει στο μπαλκόνι για ένα τσιγάρο, ενώ κάνει κρύο, δείχνει ότι είναι εξαρτημένος αλλά δεν μπορεί να κάνει αλλιώς.