Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2009

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ!


Παραμονή Χριστουγέννων σήμερα, περιμένω ν ακούσω τα κάλαντα, κοντεύει 10 και ακόμη τίποτε, πού είναι τα δικά μας τα χρόνια, ( τελικά μου αρέσει να μιλάω σα να είμαι γιαγιά), που σηκωνόμασταν πρωί-πρωί, άρτια εξοπλισμένοι με τρίγωνα και κουμπαράδες να τα πούμε σε γνωστούς και αγνώστους σε κοντινούς και μακρινούς μαχαλάδες!!!

Τα τελευταία χρόνια μετά τη 1 η ώρα συνήθως έρχονται κάτι ανομοιογενείς παρέες, κάποιοι έφηβοι σχεδόν με κάτι κούτσικα δίπλα τους να τους κοιτούν στο στόμα, για να μας προαναφέρουν την επερχόμενη γέννηση.Να μας γλυκολαλήσουν τα Χριστούγεννα. Τα Χριστούγεννα προ των πυλών! Όπως πολύ ωραία τα περιγράφει η φίλη μου η Νίνα στην τριμηνιαία εφημερίδα "Αλιάκμων" που με περισσή φροντίδα επιμελείται και τυπώνει ο σύλλογος Αλιακμονιτών (Βοΐου) Θεσσαλονίκης.






"Χριστούγεννα προ των πυλών! Γιορτή γλυκιά, χαρούμενη, γεμάτη λάμψη! Χαρμόσυνοι ήχοι απλώνονται παντού. Η καρδιά μας πλημμυρίζει ζεστά συναισθήματα και στο μυαλό μας έρχονται αναμνήσεις από την εκθαμβωτική ατμόσφαιρα αυτών των ημερών. Χιλιάδες φώτα να λάμπουν παντού, άνθρωποι με πολύχρωμα πακέτα να πηγαινοέρχονται στους στολισμένους δρόμους, γυναίκες φουριόζες να κάνουν τις γιορτινές ετοιμασίες, σαγηνευτικές μυρωδιές από γλυκά και φαγητά να έλκουν τη μύτη μας, αναμμένα τζάκια να ζεσταίνουν την ατμόσφαιρα, χαρούμενα παιδιά να λένε τα κάλαντα και να ονειρεύονται τα δώρα τους, χριστουγεννιάτικα έλατα σε κάθε σπίτι με αστραφτερά στολίδια και στη βάση τους πάντα η όμορφη και καλοφτιαγμένη φάτνη.

Όλα αυτά μοιάζουν με παραμύθι. Ένα παραμύθι που πλάθεται κάθε χρόνο, καθώς ξετυλίγεται. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Η επανάληψη ίσως έχει αφαιρέσει την έκπληξη, έχει καθιερώσει όμως τη ζεστή συνήθεια. Κι ο χρόνος πάντα κυλάει πιο ήρεμα, όταν σημαδεύεται από οικείες αναφορές. Όλοι έχουμε την ανάγκη να ζούμε κάθε χρόνο σ’ ένα όμορφο όνειρο κι ας ξέρουμε ότι θα ξυπνήσουμε σε λίγες μέρες, όταν τα πολύχρωμα λαμπιόνια θα σβήσουν και τα φωτεινά δέντρα θα χάσουν τη λάμψη τους και ξεραμένα θα μας υποδείξουν ότι το όνειρο τελείωσε. Χαιρόμαστε ωστόσο σαν να είμαστε μικρά παιδιά. Η παιδική ηλικία τελειώνει, μόνον όταν δεν θέλεις πια να είσαι παιδί. Και στην ωριμότητά μας πάντα αναζητούμε το γονατιστό μάγο, που προσφέρει δώρα. Περιμένοντας τα Χριστούγεννα είναι σαν να περιμένουμε την ελπίδα. Ποιος μπορεί να ζήσει χωρίς αυτή!

Ταξιδεύοντας όμως 2009 χρόνια πριν, διαπιστώνουμε ότι η λαμπερή φάτνη του παραμυθιού μας απέχει πολύ από την αληθινή φάτνη της Βηθλεέμ , που φιλοξένησε την πρώτη ανάσα του Θεανθρώπου. Ένα σπήλαιο διάλεξε να γεννηθεί ο Χριστός. Στολισμένο με πολυκαιρισμένους ιστούς αράχνης. Δεν τριζοβολούσε το τζάκι στην απειλή του παγερού αέρα, αλλά το κρύο και η υγρασία τρυπούσαν τα κουρασμένα, από την κοπιαστική πεζοπορία, κόκαλα της ετοιμόγεννης Παναγιάς και η μόνη παρηγορητική θαλπωρή ήταν οι ανάσες των ζώων . Δεν υπήρχε χριστουγεννιάτικο έλατο, αλλά μόνον άχυρα στοιβαγμένα εδώ κι εκεί. Ένα άβολο και ταπεινό μέρος στέγασε τη γέννησή Του.

Πως εμείς τόσα χρόνια μετά μπορούμε να κάνουμε τη φάτνη του παραμυθιού μας να πλησιάσει στην αληθινή;

Μόνον αν οι ψυχές μας γίνουν πιο απλές, σαν αυτές των βοσκών. Πιο επίμονες στην αναζήτηση της αλήθειας, σαν αυτές των τριών μάγων. Πιο υπάκουες σαν της Παναγιάς. Πιο υπομονετικές σαν αυτήν του Ιωσήφ. Πιο καταδεκτικές, σαν τη φύση. Και οπωσδήποτε πιο ταπεινές, σαν του Χριστού…"


ΝΙΝΑ ΓΚΡΕΖΙΟΥ

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2009

Η φύση είναι πάντοτε όμορφη,



όλες τις εποχές του χρόνου.




Είτε είναι λίγο άγρια

είτε ήρεμη





Με το παραδοσιακό σύμβολο των Χριστουγέννων να μας προετοιμάζει για τις επερχόμενες


γιορτινές μέρες


Βέβαια υπάρχει το μικρό προβληματάκι, που οι εποχές την κάνουν σιγά-σιγά,μα και αυτό οι "ειδικοί, δεν μας το επιβεβαιώνουν μετά σιγουριάς.





Τόση και τόση συζήτηση για το Κιότο και τη Κοπεγχάγη, για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και για τα λιωμένα ταξιδιάρικα παγόβουνα και έχουμε τους "οικοσκεπτικιστές" να μας τα αναιρούν.

Μα σήμερα δεν είναι αυτό το θέμα μας.

Το θέμα μας είναι, πως παρ όλα αυτά που λέγονται πως έχουμε αλλοτριωθεί και έχουμε αποκοπεί από τη φύση,




μια μικρή εξόρμηση μέσα στην εβδομάδα,



δηλαδή καθημερινές εργάσιμες μέρες, είδα αρκετούς ανθρώπους να κάνουν τη βόλτα τους,



να την αντιγράφουν

να την παρατηρούν




και να την απολαμβάνουν.

Πρέπει να αποδεχτούμε πως τη φύση δεν μπορούμε να τη δαμάσουμε.
Μπορούμε όμως να συμπορευτούμε μαζί της και να την αφήσουμε να γεμίσει το μέσα μας με όλα εκείνα που μόνο εκείνη ξέρει να χαρίζει.

Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009

ΜΑΧΑΤΜΑ ΓΚΑΝΤΙ ΚΑΙ ΝΤΕΙΒΙΝΤ ΧΕΝΡΙ ΘΟΡΟ

Εδώ και καιρό θέλω να γράψω για έναν άνθρωπο που τον θεωρώ σπουδαίο, μα και "παραγνωρισμένο".
Και το λέω γιατί πιστεύω πως, ενώ ένα μεγάλο μέρος πληθυσμού γνωρίζει τον Γκάντι, (για να μη πω πως δεν υπάρχει άνθρωπος που να μη τον έχει ακουστά), επίσης πιστεύω πως δεν ξέρει για τον Χένρι Θορό.



Και εγώ έμαθα γι αυτόν πέρυσι από ένα άρθρο της εφημερίδας Καθημερινή που ήταν γραμμένο από τον Πάσχο Μανδραβέλη.
Μου άρεσε θυμάμαι πολύ, οπότε το βρήκα (τι σου είναι λοιπόν η τεχνολογία!!!) και το αντιγράφω.

Η πολιτική της ανυπακοής

Κανείς στη Μασαχουσέτη των αρχών του 19ου αιώνα δεν θα πίστευε ότι ο ερημίτης της Κομητείας Κονκόρντ, ονόματι Χένρι Ντέιβιντ Θορό, θα γινόταν κάποτε επαναστάτης. Όπως και κανείς, πριν από τον Μαχάτμα Γκάντι, δεν έδωσε σημασία σε ένα μακροσκελές άρθρο με τον τίτλο «Αντίσταση στην πολιτική του κράτους» («Resistance to Civil Government») που δημοσιεύτηκε το 1849 στην εντελώς άγνωστη επιθεώρηση «Εsthetic Papers».

Ο Χένρι Ντέιβιντ Θορό ήταν ένας άνθρωπος που ήθελε απλώς να τον αφήνουν ήσυχο. Ζούσε σε καλύβα δίπλα σε μια λίμνη στο δάσος που περιέβαλε το χωριό του. Αποτελούσε κάτι αξιοπερίεργο στην μικρή κοινότητα του Κόνκορντ διότι «γυρνούσε στα δάση, χωρίς καν να έχει όπλο». Σύμφωνα με τον μέντορά του, τον συγγραφέα και φιλόσοφο Ράλφ Γουόλντο Εμερσον, ο Θορό «δεν άσκησε ποτέ κανένα επάγγελμα. Ζούσε μόνος του δεν παντρεύτηκε ποτέ. Δεν ψήφισε ποτέ, δεν πήγε στην εκκλησία ποτέ, δεν πλήρωσε φόρους ποτέ. Δεν έφαγε ποτέ κρέας. Δεν ήπιε ποτέ κρασί και αρνιόταν την χρήση καπνού. Παρ’ όλο που ζούσε στη Φύση δεν χρησιμοποιούσε όπλο ή παγίδες ζώων. Δεν είχε το ταλέντο να γίνει πλούσιος, αλλά ήξερε πώς να είναι φτωχός χωρίς να επιτρέπει ούτε ένα σημάδι κακομοιριάς ή έλλειψης καλαισθησίας... Επέλεξε να γίνει ο εργένης της σκέψης και της Φύσης».

Παρ’ όλα αυτά ο Θορό δεν ήταν ξεκομμένος από τα πολιτικά και φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής του. Ηταν ένθερμος υποστηρικτής του ελάχιστου κράτους και σφοδρός πολέμιος της δουλείας. Μετείχε στους κύκλους των στοχαστών του «υπερβατισμού» (transcendentalism), ένα ρεύμα ιδεών που αναπτύχθηκε στην Νέα Αγγλία τον 19ο αιώνα, πατριάρχης του οποίου ήταν ο Ράλφ Γουόλντο Εμερσον.

Ο Θορό έγραφε πολύ, κυρίως πράγματα που είχαν σχέση με τη Φύση, αλλά τα έργα του (ακόμη και το κορυφαίο «Waldo») θα ήταν μια υποσημείωση της ιστορίας αν ένα πρωί δεν χτύπαγε την πόρτα της καλύβας του ο έφορος της Μασαχουσέτης

Ήταν η εποχή που οι ΗΠΑ είχαν ξεκινήσει έναν κατακτητικό πόλεμο κατά του Μεξικού (που κατέληξε στην προσάρτηση του Τέξας και άλλων εδαφών μέχρι την Καλιφόρνια), πόλεμο στον οποίο εναντιώνονταν όλα τα φιλελεύθερα πνεύματα των ΗΠΑ και, φυσικά, ο Θορό. Ήταν, επίσης, η εποχή που ανθούσε η δουλεία. Ο Θορό, όπως και πολλοί άλλοι (κυρίως «Κουάκεροι»), αρνούνταν να πληρώνουν φόρους με τη λογική ότι δεν ήθελαν να συμβάλλουν σε έναν άδικο πόλεμο που θα ενίσχυε τον θεσμό της δουλείας. Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Θορό αρνήθηκε να πληρώσει άδικο φόρο. Οπως διηγήθηκε ο ίδιος, στα 1835 «το Κράτος με συνάντησε εκ μέρους της Εκκλησίας και με διέταξε να πληρώσω ένα συγκεκριμένο ποσό για έναν κληρικό, τη λειτουργία του οποίου ο πατέρας μου παρακολουθούσε, αλλά όχι εγώ. “Πλήρωσε”, μου είπαν, “ή θα πας φυλακή”. Αρνήθηκα, αλλά δυστυχώς κάποιος άλλος πλήρωσε εκ μέρους μου. Δεν έβλεπα τον λόγο γιατί ο δάσκαλος έπρεπε να πληρώσει τον παπά και όχι ο παπάς τον δάσκαλο, αφού δεν ήμουν δάσκαλος της Πολιτείας, αλλά στηριζόμουν σε μη υποχρεωτικές συνδρομές (των μαθητών)... Πάντως, έπειτα από απαίτηση των αρχών, συμφώνησα να κάνω μια γραπτή δήλωση που έλεγε περίπου τα εξής: “Εγώ, ο Χένρι Ντέιβιντ Θορό δηλώνω σε όλους ότι δεν επιθυμώ να είμαι μέλος οποιασδήποτε κοινότητας στην οποία δεν έχω κάνει αίτηση να ενταχθώ”».

Κατόπιν αυτού, ουδείς του ξαναζήτησε εκκλησιαστικό φόρο, αλλά ούτε φόρο εισοδήματος (επειδή δεν είχε εισόδημα) ούτε φόρο ακίνητης περιουσίας (επειδή δεν είχε ακίνητη περιουσία). Ομως, τον Ιούλιο του 1846 εκλήθη να πληρώσει αναδρομικά «εκλογικό φόρο» έξι ετών που στην ουσία είναι «κεφαλικός φόρος». Φυσικά αρνήθηκε (δεν ψήφιζε καν) και καταδικάστηκε σε φυλάκιση. Αρνήθηκε να εξαγοράσει την ποινή του και οργίστηκε όταν (πιθανότατα) η αδελφή του πλήρωσε για να βγει από τη φυλακή. Η μία νύχτα όμως που πέρασε στο κελί ήταν για τον ίδιο μια τρομαχτική εμπειρία. Τότε κατάλαβε, όπως έγραψε στο ημερολόγιό του, την τρομαχτική δύναμη του κράτους να παραβιάζει τη συνείδηση και τα πιστεύω των πολιτών.

Αυτή η εμπειρία έγινε διάλεξη και η διάλεξη άρθρο για να καταλήξει σε μια κλασική πολιτική πραγματεία με το όνομα «Πολιτική ανυπακοή», η οποία εξετάζει πώς και υπό ποιες προϋποθέσεις οι άνθρωποι υπακούουν στους νόμους, ακόμη κι αν πιστεύουν ότι οι νόμοι είναι άδικοι. Το έργο πέρασε απαρατήρητο τα επόμενα 50 χρόνια ώσπου ένας Ινδός δικηγόρος στη Νότιο Αφρική το έκανε ευαγγέλιο του κινήματος της «μη-συνεργασίας με τις αρχές». Ο Μαχάτμα Γκάντι ήταν ο πρώτος που έκανε πράξη τις ιδέες του Θορό, ακολούθησε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και πολλοί άλλοι.

Από τον Σοφοκλή στον Τζον Ρολς

Η πολιτική ανυπακοή απαντάται για πρώτη φορά στον Σοφοκλή. Μόνο που το αίτημα της Αντιγόνης δεν είναι πολιτικό, είναι ηθικό. Η ηρωίδα της τραγωδίας παραβαίνει τον άδικο για τους Θεούς νόμο και θάβει τον αδελφό της.

O Θορό –αν και περιέργως πως δεν αναφέρει πουθενά την Αντιγόνη στην πραγματεία του– ξεκινάει μεν από την ηθική των ατόμων που είναι πιο ιερή από τους νόμους του κράτους, αλλά κάνει το αίτημα πολιτικό. Για την ακρίβεια, η μεγαλύτερη συμβολή του Θορό δεν είναι ότι ενέπνευσε ειρηνικές επαναστάσεις, οι οποίες άλλαξαν τον κόσμο. Η μεγαλύτερη συμβολή του είναι ότι επαναστατικοποίησε την ιδέα της επανάστασης. Μέχρι το «Civil Disobedience» η ιδέα της επανάστασης ήταν συνυφασμένη με τη βία και το αίμα. Ο Θορό αντέτεινε ότι ένας πολίτης, στηρίζοντας έναν άδικο νόμο μέσω της υπακοής ή της χρηματοδότησης, κατ’ ουσίαν τροφοδοτεί την αδικία. Οι άνθρωποι με συνείδηση μπορούν να πολεμήσουν την αδικία χωρίς να καταφύγουν στη βία. Μπορούν να επιβραδύνουν και τελικά να σταματήσουν την μηχανή της αδικίας χρησιμοποιώντας την τριβή της «μη-συνεργασίας».

Ο μεγάλος φιλόσοφος του Δικαίου Τζον Ρολς πήγε την πολιτική ανυπακοή ένα βήμα παραπέρα. Εθεσε τους κανόνες της. Οταν κάποιοι πολίτες νιώθουν ότι ο νόμος προσβάλλει τα δικαιώματά τους, οφείλουν να τον παραβούν τηρώντας όμως τρεις προϋποθέσεις: 1) η παραβίαση του νόμου να μην εμπεριέχει βία 2) να γίνεται δημόσια (δηλαδή και χωρίς κουκούλες) 3) οι παραβάτες να πληρώνουν το τίμημα της παράβασης.

Το τελευταίο είναι κρίσιμο. Πρώτον, πιστοποιεί ότι οι παραβάτες δεν εξυπηρετούν ίδιον όφελος παραβαίνοντας το νόμο και δεύτερον μεγιστοποιείται το αποτέλεσμα της πολιτικής ανυπακοής. Είτε επικοινωνιακά είτε δια της νομολογίας που εκδίδει κάποιο δικαστήριο.

Μετά απ’ όλα αυτά, πρέπει να αναλογιστούμε κάτι σε σχέση με τα ελληνικά πράγματα: πόση «Πολιτική ανυπακοή» και πόσο απολιτικό μπάχαλο ζήσαμε αυτές τις μέρες; Οχι μόνο κατά τη διάρκεια της νεολαιίστικης εξέγερσης, αλλά γενικώς.

Ιnfo

- Ντέιβιντ Χένρι Θορό, «Πολιτική ανυπακοή - Ζωή χωρίς αρχές - Περπατώντας», τρία δοκίμια, εκδ. «Διεθνής Βιβλιοθήκη»

- Τζον Ρολς, «Θεωρία της Δικαιοσύνης», εκδ. Πόλις

- Τζον Ρολς, «Η δίκαιη κοινωνία», εκδ. Πόλις


Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2009

Και λίγο σκεπτικισμός δε βλάπτει

Ένα απ όλα τα στραβά που έχω, είναι και που αναρωτιέμαι.
Μ έχουν πει, αμφισβητία, δύσπιστη, μου φαίνεται και αντιδραστική, μα έλα που εγώ τα παίρνω ως κοπλιμέντα!
Μου αρέσει που αναρωτιέμαι για τα διάφορα συμβάντα, γι αυτά που θα ακούσω στις ειδήσεις, για τις πιπεράτες φήμες που κυκλοφορούν, για τις ετικέτες που βάζουν οι γνωστοι στους γνωστούς, για τις υποσχέσεις των πολιτικών, για, για για.....

Μου αρέσω που δεν δέχομαι κάθε φορά άκριτα ο,τι ακούω μα βάζω το μυαλουδάκι μου να το σκεφτεί και δεύτερη φορά.

Για να βάλω τα πράγματα στη θέση τους, δεν εννοώ πως δεν πιστεύω κάθε τι που ακούω, απλά το τριγυρνάω λίγο, το παιδεύω , το κρίνω.

Θέλω να διασταυρώνω τις ειδήσεις, να ακούω και την άλλη πλευρά.

Από την άλλη πλευρά βέβαια, αυτό μπορεί να μη σημαίνει και τίποτε, παρά μόνο ότι δέχομαι αυτό που θα ήθελα να δεχτώ, αυτό που ταιριάζει με παγιωμένες αντιλήψεις μου.
Μα φυσικά αναρωτιέμαι και γι αυτό.
Τελικά, τι νέο προστίθεται στον τρόπο σκέψης μας, πόσο ανοίγουν οι ορίζοντες μας, οι οπτικές γωνίες μας, γνωρίζοντας νέες αντιλήψεις;
Ή από αυτά που διαβάζουμε επιλέγουμε αυτά που ταιριάζουν στις ήδη υπάρχουσες απόψεις μας με αποτέλεσμα να τις ενισχύουν;
Παρατηρώ όμως, -όχι που μόνο θα αναρωτιόμουν- πως υπάρχουν άνθρωποι που αλλάζουν άρδην τη ζωή τους, ή ακόμη και την αφαιρούν, επηρεασμένοι από βιβλία ή παροτρύνσεις κάποιων λεγομένων "οραματιστών";(Πριν κάποια χρόνια είχαμε ομαδικές αυτοκτονίες στην Αμερική από κάποιες αιρέσεις).

Είδα τις προάλλες ένα θεατρικό έργο που πραγματευόταν κάτι παρόμοιο, πώς οι ρήσεις δηλαδή καταξιωμένων συγγραφέων, οδηγούν αναγνώστες σε μοιραίες πράξεις.

Διάβασα προχτές στον "Εξώστη", οτι ο δράστης του Τζων Λένον πήρε την απόφαση για την δολοφονία του, όταν διάβασε "το Φύλακα στη Σίκαλη". Θεώρησε τον Λένον "κάλπικο". (Μια έκφραση του ήρωα του βιβλίου για το ψεύτικο).

Πρόσεξα χθες στην ομιλία του Μπουκάι ανθρώπους να κρέμονται από τα χείλη του για το πώς να πορευτούν στη ζωή τους.
Σκέφθηκα την ευθύνη που θα έπρεπε να ένιωθε αυτός ο άνθρωπος όταν απαντούσε, λαμβάνοντας υπόψη του εννοείται, ότι κάποιοι έπαιρναν τα λόγια του ως οδηγό και μπούσουλα.
Αν και ο ίδιος τόνισε πολλές φορές πως η ευθύνη για τη ζωή μας και πως θα τη ζήσουμε καλύτερα, βαρύνει εμάς και αποκλειστικά εμάς.

Υ.Γ. Τελικά αναρωτήθηκα, παρατήρησα, σκέφτηκα, συμπέρασμα δεν έβγαλα.

Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2009

Η ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΚΑΙ Η ΑΠΟΦΑΣΗ




Να κρατάμε τις υποσχέσεις μας θεωρείται καλό.
Αν είναι ηθικό ή απαραίτητο δεν είναι της ώρας να το κουβεντιάσουμε.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση πάντως, εμένα μου βγήκε σε καλό, που τήρησα την υπόσχεση που έδωσα να τελειώσω το

"Μιλώντας στο γιο μου για την ηθική και την ελευθερία"
του Φερνάντο Σαβατέρ.

Ο άνθρωπος τα λέει απλά και ωραία.
Δεν λέει τίποτε καινούριο όπως δηλώνει ο ίδιος, προέρχονται οι σκέψεις του, ομολογεί, από Αριστοτέλη, Σπινόζα, Καντ, Νίτσε...

Και φυσικά μιλάει για την ηθική -εγώ την ερμήνευσα ατομική συνείδηση, με την έννοια του να πράττουμε ή να μην πράττουμε κάτι όχι από φόβο για τιμωρία, μα γιατί έτσι νιώθουμε- και την ελευθερία, απαντώντας σε αυτούς που λένε: "...«Ελευθερία; Μα για ποια ελευθερία μου μιλάς; Πώς γίνεται να είμαστε ελεύθεροι, όταν μας πιπιλίζουν το μυαλό από την τηλεόραση, όταν οι κυβερνήτες μας εξαπατούν και μας χειραγωγούν, όταν οι τρομοκράτες μας απειλούν, όταν τα ναρκωτικά μας κάνουν σκλάβους και όταν επιπλέον μου λείπουν τα χρήματα για να αγοράσω μια μηχανή που θέλω

Αν προσέξεις λιγάκι, γράφει, θα δεις ότι αυτοί που μιλάνε έτσι μοιάζει να παραπονιούνται αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ ικανοποιημένοι γνωρίζοντας ότι δεν είναι ελεύθεροι. Στο βάθος σκέφτονται: "Ουφ! Μεγάλο βάρος βγάλαμε από πάνω μας! Καθώς δεν είμαστε ελεύθεροι, δεν μπορούμε να φταίμε για τίποτε απ’ ό,τι μας συμβαίνει…"…
Και συνεχίζει:
"Μπορεί κάποιος να θεωρεί ότι είναι καλύτερο που δεν υπάρχει ελευθερία, για να μην παραδεχτεί πως ελεύθερα προτιμάει το πιο εύκολο: αντί π.χ. να συγκρουστεί με σθεναρά με έναν τύραννο, να γλείψει την μπότα που του πατάει το λαιμό. Αλλά μέσα μας κάτι επιμένει να μας λέει: «Αν εσύ ήθελες…»"

Θα σταθώ όμως, στο σημείο που αναρωτιέται γιατί αγωνιζόμαστε;
Και απαντά.
Μα για μια καλύτερη ζωή.
Εκεί που υπάρχουν οι μεγάλες διαφορές όμως είναι το πώς ορίζει ο καθένας μας την καλή ζωή και τι είναι διατεθειμένος να πληρώσει σαν τίμημα γι αυτή.

Σε κανένα δε χαρίζεται η καλή ζωή ούτε κανένας πετυχαίνει αυτό που τον συμφέρει χωρίς σθένος και χωρίς κόπο.

Την απόφαση να ζει ο καθένας καλά οφείλει να την παίρνει σε σχέση με τον εαυτό του, ημέρα την ημέρα.

Λέει πολλά και σημαντικά το βιβλίο, ράπισμα στους ωχαδελφιστές, ράθυμους, "αδικημένους", μισαλλόδοξους, εθνικιστές και γενικότερα σε αυτούς που περιμένουν από το κράτος να τα κάνει όλα.
Έχει και ρήσεις από Όμηρο, Σπινόζα, Ρουσσώ, Μουρ, και Φρομ του οποίου διαλέγω ένα κομμάτι για να κλείσω.

"Το να μπορεί κανείς να δείχνει προσοχή στον εαυτό του είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει να δείχνει προσοχή και στους άλλους. Το να αισθάνεται κανείς ευχάριστα με τον εαυτό του είναι απαραίτητος όρος ώστε να σχετιστεί με τους άλλους".



Υ.Γ. Η απόφαση να πάω λίγες μέρες στην Αθήνα δίνοντας προσοχή στον εαυτό μου αποδείχθηκε ωφελιμότατη.



Ο Φερνάντο Σαμπατέρ γεννήθηκε στο Σαν Σεμπαστιάν το 1947. Είναι καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης, ενώ προηγουμένως υπήρξε καθηγητής ηθικής στο Πανεπιστήμιο της Χώρας των Βάσκων. Δοκιμιογράφος, δημοσιογράφος, μυθιστοριογράφος και δραματουργός, έχει δημοσιεύσει περισσότερα από σαράντα πέντε βιβλία, ανάμεσά τους τα: "La infancia recuperada", "Etica para Amador", "Diccionario filosofico" και "El valor de educar". Το έργο του έχει μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες.
Τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Δοκιμίου, τα Βραβεία Anagrama και Cuco Cerecedo (της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δημοσιογράφων), ενώ το μυθιστόρημά του "El jardin de las dudas", με θέμα τη μορφή του Βολτέρου, απέσπασε το Δεύτερο Βραβείο Planeta.
Μεγάλος υποστηρικτής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας της έκφρασης, είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας "Basta Ya", που μάχεται ειρηνικά την τρομοκρατία της ΕΤΑ.